DÂNİŞ, Hasan

(d. 1249/1833 - ö. 1293/1876)
divan şairi, kaymakam
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Adı Hasan’dır. 1249/1833 yılında Selânik’te doğdu. Babası Rus Harbi’nde Silistre’de şehit olan Selanikli Mûsâ Hulûsî Paşa’dır (Kurnaz-Tatcı 2000: II/174). İlk tahsilini Selânik’te yaptı. Babasının Tophâne Reisliği esnasında 1262/1846 yılında Humbarahâne Topçu Mektebi’ne kayıt oldu. Buradan yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu. (Fatin 1271: 92; İnal 1999: I/396). Rahatsızlığından dolayı istifa etti. Memur yetiştirmek üzere kurulan Mahrec-i Aklâm’a devam ederek oradan mezun oldu. Çeşitli yerlerde memuriyet ve kaymakamlık yaptıktan sonra Mudanya Kaymakamlığı’na tayin olundu. 1293/1876 yılında bu görevdeyken vefat etti. Mezarı, Mudanyada’dır. Oğlu Şevket Gavsî Bey (Özdönmez), babasının vefatına şu üç mısrayla tarih düşürmüştür: Vâlidim Dâniş Beg itdi cânib-i Hakk’a sefer/Vâlidim Dâniş Beg itdi belde-i ‘adne sefer/Rûh-ı Dâniş buldı yer cennâtda (Şevket Gavsî 1314: 32).

Hasan Dâniş Bey’in bazı şiirlerinin bulunduğu Dîvânçe, Edirne Selimiye Kütüphanesi 2206 numarada kayıtlıdır. Mündericâtında 2 naat, bir Kerbelâ mersiyesi, 9 gazel, babasının vefatı üzerine söylediği tarih ve terci-i bend nazım şekliyle yazılmış bir Sâkî-nâme bulunmaktadır. Sâkî-nâmenin metni yayımlanmıştır (Gürgendereli 2002).

Hasan Dâniş Bey, Hindli ulema ve meşayıhdan Sibgatullah Nûrî Efendi’den maddi ve manevi anlamda ilim de tahsil etmiştir. Dîvân’ı basılmamıştır. Şiirlerinde tabiî bir söyleyiş hâkimdir. Tercüme-i hâli, iki kasidesiyle birlikte oğlu Şevket Gavsî Bey tarafından 1314/1896 yılında otuz iki sayfalık küçük bir kitap hâlinde basıldı. Şevket Gavsî Bey, babasının başta Muallim Nâcî olmak üzere birçok kişi tarafından irfan sahibi bir şair olarak nitelendirildiğini; edib, nazik, rint meşrep ve mütevazi bir yapıya sahip olduğunu belirtmektedir (1314: 4).

Kaynakça

Cunbur, Müjgân (hzl.) (1999). İbnü'l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şairleri. C. 1. Ankara: AKM Yay.

Dânişzâde Şevket Gavsî (Özdenmez). (1314). Şâir Dâniş Beg. İstanbul: Yovanaki Panayotidis Matbaası.

Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü’l-Eş’âr. İstanbul: İstihkâm Alayları Litografya Destgâhı.

Gürgendereli, Müberra (2002). “Hasan Dâniş Beğ’in Sâkînâmesi”. Türk Kültürü (470): 335-340.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2000). Bursalı Mehmed Tâhir, Osmanlı Müellifleri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Mehmed Süreyyâ (1311). Sicill-i Osmânî. C. II. İstanbul: Matba’a-i Âmire.


Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. HAKAN YEKBAŞ
Yayın Tarihi: 24.03.2014
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Bülbül ağlar gül olur hande-güşâ-yı gülşen

Nice muhrik geliyor gûşa sadâ-yı gülşen

Var ol ey serv-i ser-efrâz senin sâyende

İtsün üftâdelerin zevk u safâ-yı gülşen

Yine ol gonca-i nevresteden esrâr bize

Remz ider nükte ile bâd-ı sabâ-yı gülşen

Çün bahâriyyeden ol mihr-i ruhum itdi zuhûr

Lerze-nâk oldı kıyâmet gibi cây-ı gülşen

Sana bir hâr kadar bâr degildir Dâniş

Ey nihâl-i gülüm itsin ko safâ-yı gülşen

(Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü’l-Eş’âr. İstanbul: İstihkâm Alayları Litografya Destgâhı. 77.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Malik Akseld. 1903 - ö. 15 Şubat 1987Doğum YeriGörüntüle
2TAYYİB, Selaniklid. ? - ö. 1843 ds.Doğum YeriGörüntüle
3ENÎS, Selaniklid. ? - ö. 1873 ds.Doğum YeriGörüntüle
4DERCÎd. 1833 - ö. 1894Doğum YılıGörüntüle
5NEVVÂB, Mir Möhsünd. 1833 - ö. 1919Doğum YılıGörüntüle
6MİRZA MEHEMMED KATİB KARABAĞd. 1833 - ö. 1888Doğum YılıGörüntüle
7RİF'AT, Mehmed Rif'at Bey, Bursalıd. 1828 - ö. 1876Ölüm YılıGörüntüle
8VASFÎ, Ahmed Vasfîd. 1832 - ö. 1876Ölüm YılıGörüntüle
9EŞREF, Eşref Halîl Efendid. ? - ö. 1876Ölüm YılıGörüntüle
10Ömer Erud. 1952 - ö. ?MeslekGörüntüle
11VASFÎ, Mehmed Sâlihd. 1807-08 - ö. 1862MeslekGörüntüle
12NECİPd. 1881? - ö. 1940MeslekGörüntüle
13FATMA, Fatma Hanım, Tekirdağlıd. 1850 - ö. 1911Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14BAHREDDÎN/BAHRÎd. ? - ö. 19. yy.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15VÂSIF, Mehmed Vâsıf Efendi, Bursalıd. ? - ö. 19. yy.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16SÜLEYMAN, Şeyh Seyyid Süleyman Efendid. ? - ö. 15 Nisan 1654Madde AdıGörüntüle
17ABDÎ, Subhî-zâde Abdullâhd. ? - ö. 1763/64Madde AdıGörüntüle
18BEDRÎ, Bedrî Efendid. ? - ö. 1682-83Madde AdıGörüntüle