Madde Detay

1227/1812 yılında İstanbul'da doğan Mu'ammer Paşa'nın asıl adı Mehmed Mu'ammer'dir. Sofya muhafızı ve rikâb-ı hümâyun kaymakamı Erzurumlu Mehmed Rüşdî Paşa'nın oğludur. 10 yaşlarındayken 1822 tarihinde Enderun'a girdi. Enderun'da yetişti. 1831 yılında binbaşılık rütbesiyle Asâkir-i Muntazama-i Şâhâne'ye dâhil oldu. Dirayet ve liyakatından dolayı birkaç sene sonra miralaylık ve sırasıyla livalık rütbelerini aldıktan sonra 1847 senesinde feriklik rütbesi verilerek Anadolu Ordu-yı Hümâyûn'una Re'îs-i Erkân olarak atandı. Bu arada bir süre de ordu kaymakamlığı yaptı. Aynı sene Dâr-ı Şûrâ-yı Askerî üyesi oldu. 1853 yılında Re'îsü'r-Rü'esâ makamına getirildi. Ölüm tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber 1853'ten sonraki bir tarihte vefat ettiği tahmin edilmektedir.

Edebî yönü hakkında Fatîn şu değerlendirmeyi yapıyor: "Nazm ve inşâda kudret ve mikneti nümâyân bir şâ'ir-i nüktedân olup cerbeze ve dirâyeti teslîm-kerde-i erbâb-ı ilm ü irfândır" (1271: 278). Şiirlerine örnek Fatîn Tezkiresi'ndedir.

Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul. 377, 378.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nail Tuman, Tuhfe-i Nâ'ilî Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1986). "Muammer Mehmed Paşa". C. VI. İstanbul: Dergah Yay. 408.

Gazel

Gün yüzün sevdâsı etdi bî-karâr-ı intizâr

Subha dek oldum bu şeb encüm-şümâr-ı intizâr

Âh-ı serdim eşk-i çeşmim intifâ-bahş olmadı

Oldu gitdikçe füzûn-ter dilde nâr-ı intizâr

La'l olur gerçi makâm-ı sabrda seng-i siyeh

Hûn eder ammâ derûnu hâr-hâr-ı intizâr

Hâl-i mâzîden kıyâs et neş'e-i müstakbeli

Zevkine değmez bu âlemde humâr-ı intizâr

Kıl te'ennî hırs ile etme meges gibi şitâb

Ankebût-âsâ da olma vakf-ı târ-ı intizâr

Ayn-ı âlâm olduğun âmâlin aslın fehm eden

Kalbini teşvîş ile etmez medâr-ı intizâr

Bîm-i hecr ümmîd-i vasl eyler tekâbül dâ'imâ

Böyledir âmed-şüd-i leyl ü nehâr-ı intizâr

Tesliyet-bahş ol dile el-leyletü hublâ ile

Olmaya begsüste habl-i ıstıbâr-ı intizâr

Olmak istersen Mu'ammer hâtır-ı âzâd ile

Çekme her bir kâm içün her bâr bâr-ı intizâr

(Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul. 377.)