AŞKÎ, Hacetci-zâde Hüseyin Aşkî Efendi

(d. 1224/1809 - ö. 1306/1889)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1224/1809 yılında doğduğu tahmin edilmekte­dir. Antepli Hasırcı-zâde Hafız Mehmed Ağa’nın "Hâcetin kimseye yok dünyâda/Çün sana dendi Hacetçi-zâde" dediği kişi, Hüseyin Aşkî Efendi’dir (Aksoy 1941:122). Anne tarafından Antepli araştırmacı Şakir Sabri Yener’in dedesidir. Babası Mustafa isminde bir zat olup kendisi küçükken vefat etmiştir. Annesi, Hüseyin Efendi’yi çıraklığa vermiştir. Ancak o gizli gizli mahalle mektebine devam etmiş ve güç şartlar altında kendini yetiştirmiştir. İlm-i cifir bildiği rivayet edilmektedir. Şair aynı zamanda devrinin en güzel hat­tatlarındandır. Kâtip Hoca‘nın tercüme ettiği 4 ciltlik İntihâbü’l-Fukahâ‘sını kendisi yazmıştır. Hacetçi-zâde‘nin el yazısı ile yazılı bazı Kur’an-ı Kerim nüshaları Antep camiilerinde mevcuttur. Mısırlı İbrahim Paşa, Antep’ten çekilirken Hüseyin Aşkî Efendi’yi alıp beraberinde götürmüş, kâtip ve muallim olarak Mısır‘da yedi sene kalmıştır. Mısır’dan dönünce Kilis'te, Urfa'da, Munbuç’ta memur olarak görev yapmıştır (Yener 1934: 96). 1889/1304 tarihinde Antep’te vefat etmiştir. Mezarı Saçaklı‘dadır.

Devlet işlerini çabucak kavradığı için çeşitli konular ken­disinden sorulur ve bilgisinden yararlanılırmış. Oldukça yumu­şak bir tabiatı, güleç bir yüzü olan Aşkî Efendi’nin konuşma tarzı, gayet hoş; meclisi şenmiş. Daima çalışan kafa ve kollarının, eski işlevlerini yitirmesi yüzünden çok müteesir olmuş ve bu hâlinden şikayet etmiş­tir. Üzüntüsü sebebiyle altı kızından hiçbirini memura vermemiş, hepsini esnafla evlendirmiştir (Yener 1967: 91). Şiirlerinden anlaşıldığına göre Nakşîbendî tarikatına mensuptur. Hüseyin Efendi’nin sağlığında şiirlerini topladığı bir şiir mecmuası varmış, Antepli birçok şairin yaptığı gibi o da şiir­lerini bilerek yok etmiştir. Şu an elimizde Hasırcı-zâde’ye yazdığı manzum bir mektubu ve az sayıda gazeli mevcuttur.

Kaynakça

Aksoy, Ömer Asım (1941). Hasırcızâde Hafız Mehmet Ağa. Gaziantep: CHP. Basımevi.

Yakar, Halil İbrahim (2013). Antepli Divan Şairleri. Gaziantep: Yaşar Cevizli Mağazaları.

Yener, Şakir Sabri (1934). Gaziantep Büyükleri. Gaziantep: Gaziantep Halk Fırkası Matbaası.

Yener, Şakir Sabri (1967). “Hacetîzâde Hüseyin Aşkî Efendi". Gaziantep Kültür Dergisi. (10): 77-92.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. HALİL İBRAHİM YAKAR
Yayın Tarihi: 18.09.2014
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Biz kabûl etmez iken pây-geh-i hâkânı

Çiftlige saldı felek kıldı bizi dihkânî

 

Terk-i gendümde imiş vuslat-ı minnet Âdem

Adnden dûr kılan gendüm idi insânı

 

Hâh u nâ-hâh açılup râhatımız anbârı

Her huzûr dânesi bir yerde kılur galtânı

 

Nakşibendî’de iken şimdi olup Bektâşî

Diyerek himmet erenler süreriz devrânı

 

Ezelî vahdet iken çünkü makâmın Aşkî

Çiftlikde nice bir sen kılasın cevlânı

 

Yerini bulmak için cehd idelüm subh ü mesâ

Mûcib-i emr-i veliyyu’n-ni’am-ı zî-şânı

 

Devlet-i ömrü füzûn olmak için sıdk ile biz

Rûz u şeb dergeh-i Hakk’a sürelim pîşânı

(Yakar, Halil İbrahim (2013). Antepli Divan Şairleri. Gaziantep: Yaşar Cevizli Mağazaları. 186.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HAMDÎ, Muhammed Hamdî Babad. 1845 - ö. 1908Doğum YeriGörüntüle
2MAHREMÎd. 1848 - ö. 1911Doğum YeriGörüntüle
3RÂSÎM, Feyzullâh Efendid. ? - ö. 1791-92Doğum YeriGörüntüle
4FEŞÂNÎ, Bekird. 1809 - ö. 1900/1902?Doğum YılıGörüntüle
5SERVET, Hasan Servet Efendi, İzmirlid. 1809 - ö. 1868Doğum YılıGörüntüle
6MEHMED ATÂULLAH BEY, İstanbullud. 1809 - ö. 1851Doğum YılıGörüntüle
7NÂZİMÎ, Molla Bilâl Bin Mollâ Yûsufd. 1825 - ö. 1889Ölüm YılıGörüntüle
8ÖRFÎ, Kerküklüd. 1832 - ö. 1889Ölüm YılıGörüntüle
9RÂ'İF, Feyzullah Râ'if-i Âmidîd. 1831-32 - ö. 1889-90Ölüm YılıGörüntüle
10NASFET, Hasan Bayrakdar-zâde Mustafa Nasfet Efendid. ? - ö. Temmuz-Ağustos 1808MeslekGörüntüle
11FENÂYÎ, Cennet Mehmed Efendid. 1574 - ö. 1664MeslekGörüntüle
12KEŞFÎ, Keşfî Beyd. ? - ö. 1565-66\'dan sonraMeslekGörüntüle
13ES'AD DEDE, Mehmed Es'ad Deded. 1841 - ö. 1911Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14HİLMÎ, Dinibütün Mustafâ Hilmî Paşad. ? - ö. 1914-15Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15HÂCİBÎ, Hacı Sâlih-zâde Halîl Hâcibîd. ? - ö. 1824Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16GERMÎ BEYd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17DERVİŞ ESAD (ESAD BABA)d. 1755? - ö. 1825Madde AdıGörüntüle
18SÂKÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle