REFÎK, Mustafa Refîk, İstanbullu

(d. 1259/1843 - ö. 1282/1865)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbul'da 1259/1843 yılında doğdu. Asıl adı Mustafa Refîk'tir. Şiirlerinde Refîk mahlasını kullandı. Önceleri belirli bir tahsil görmedi, evinde kendisini yetiştirdi. On beş yaşlarındayken o günlerde yeni açılmış olan Mekteb-i Mülkiye'ye girdi ve sınavı vererek birinci sınıftan diploma aldı. Mezahib Odasında memur olarak görev yaptı. O günlerde tesis edilen ve önemli bir cemiyet olan Yeni Osmanlılar Cemiyeti'ne altıncı üye olarak katıldı ki diger beş üye dönemin aydınlarından Mehmed Bey, Âyetullah Bey, Nâmık Kemâl, Nûri Bey ve Reşâd Bey'dir. Çok genç yaşta, yirmi üç yaş civarında iken 1282/1865 yılında İstanbul'da koleradan vefat etti.

Refîk'in Letâ'if-i İnşâ adlı yayımlanmış bir eserinin olduğu, bu eserin meşhur ediplerin yazdıkları ve söyledikleri latifelerden ve güzel sözlerden derlendiği, hatta Çaylak Tevfîk'in beş cilt olarak hazırlayıp yayımladığı meşhur Letâ'if-i İnşâ adlı eserinin Refîk'in eserine zeyl olduğu bildiriliyorsa da (İnal 1988: 1404) Özege Kataloğu'nda böyle bir esere rastlanılmamıştır .

Çok genç yaşta vefat etmesine rağmen Refîk, Tercümân-ı Ahvâl ve Rûznâme-i Cerîde-i Havâdis gibi devrin önemli gazetelerinde yazılar ve şiirler yayımlamış, daha on dokuz yaşında iken 1279/1862 senesinde Mir'ât adlı resimli bir mecmua çıkarmıştır ki bu mecmua ilk resimli mecmua olarak bilinmektedir. Bu mecmua ancak yedi sayı çıkabilmiş ve Âlî Paşa'nın emriyle kapatılmıştır. İbnü'l-Emin'e göre elde bulunan şiirlerine, gazete ve mecmualardaki yazılarına bakıldığında Refîk Bey'in şiir ve inşası mükemmeldir; çok zeki, güzel ahlaklı, çalışkan ve istikbal vadeden bir gençtir; eğer genç yaşında vefat etmeseydi önemli eserlere imza atabilirdi. Nâmık Kemal, Recâî-zâde Ekrem, Çaylak Tevfik, Ebuzziyâ Tevfik, Süleyman Nazîf genç yaşta vefat eden Refîk hakkında hep övücü ve takdir edici sözler söylemişlerdir (İnal 1988: 1405, 1407, 1410). Şiirlerine örnek Son Asır Türk Şairleri'ndedir.

Kaynakça

İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. III. İstanbul: Dergâh Yay.

Mehmed Süreyya (1311). Sicill-i Osmânî. C. II. İstanbul.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 02.10.2014
Güncelleme Tarihi: 01.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Şevk-i ruhsârın hayâlidir gül-i sahrâ-yı aşk

Şîve-i câdû-yı gamzendir füsûn-peymâ-yı aşk

Aks-i tab'-ı ârızınla dûzahı cennet eder

Var hisâb eyle nedir sûz-ı dil-i şeydâ-yı aşk

Ben şehîdi tîg-ı gamzenle sen ihyâ eyledin

Âferîn ey nutk-ı cân-bahşın dem-i Îsâ-yı aşk

Gel geç ey zâhid bu da'vâdan mey-i kevser dahi

Olamaz hem-neş'e-i yek-cur'a-i sahbâ-yı aşk

Ben Kelîm-i Tûr-ı ma'nâyım Refîkâ asrda

Dest-i i'câz-ı kemâldir yed-i beyzâ-yı aşk

(İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. III. İstanbul: Dergâh Yay. 1411.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Burhan Oğuzd. 1 Mart 1919 - ö. 17 Şubat 2008Doğum YeriGörüntüle
2Enver Behnan Şapolyod. 25 Şubat 1900 - ö. 1 Haziran 1972Doğum YeriGörüntüle
3Mucize Özünald. 1947 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4MEKKÎ Mehmed, Mekkelid. 1843 - ö. 1910Doğum YılıGörüntüle
5ÂBİDİN PAŞAd. 1843 - ö. 1906Doğum YılıGörüntüle
6SABRÎ, Eyüb Sabrî, Merzifonlud. 1843 - ö. 1866Doğum YılıGörüntüle
7AYDÎ, Aydî Babad. 1810 - ö. 1865Ölüm YılıGörüntüle
8HAKKI, İsmail Hakkı Evliyâ-zâded. ? - ö. 1865Ölüm YılıGörüntüle
9RE'FET, Seyyid Abdullah Re'fetd. 1794 - ö. 1865Ölüm YılıGörüntüle
10Abdulvahap Bilgind. 1 Mart 1923 - ö. 25 Ağustos 1998MeslekGörüntüle
11Fatma Nuran Avcıd. 28 Ekim 1966 - ö. ?MeslekGörüntüle
12HİLMÎ, Elmastıraş-zâde Mustafa Hilmîd. 1840 - ö. 1881MeslekGörüntüle
13RÂSİM, Hâcı Seyyid Ömer Râsim Efendid. 1778 - ö. 1846Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ABDÜRRAHÎM KÂDİRÎ, İvranyalıd. ? - ö. 1865Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15AHMED HAMDİ, Şirvânîd. ? - ö. 1890Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16MUSTAFA ERDOĞANd. 1929 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17MENBA‘Îd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18HUDÂYÎ/HÜDÂYÎ, Hudâyî Dede, Şeyh Sâlih Deded. ? - ö. 1480-81Madde AdıGörüntüle